Akkor lamba, inert bir gazla doldurulabilen şeffaf vakumlu bir kap ve içine yerleştirilmiş bir akkor gövdeden oluşan bir ışık kaynağıdır. Böyle bir lamba, kural olarak, tungsten alaşımlarından yapılmış bir spiral olan akkor gövdenin elektrik akımı ile ısıtılması nedeniyle görünür ışık yayar.
Ark lambaları
Akkor lambanın öncüsü, biraz daha önce ortaya çıkan ark lambaları olarak kabul edilebilir. Bu tür lambalardaki ışık kaynağı, voltaik ark olgusuydu. Bu fenomeni ilk gözlemleyenin 1803'te Rus bilim adamı Vasily Petrov olduğuna inanılıyor. Voltaik bir ark elde etmek için büyük bir pil pili ve 2 çubuk kömür kullandı. Çubuklardan bir akım geçirdikten sonra uçlarını birbirine bağladı ve bir yay alarak onları birbirinden ayırdı. 1810'da İngiliz fizikçi Devi de aynısını yaptı. Her iki bilim adamı da voltaik arkın aydınlatma amaçlı pratik uygulamaları olabileceğini savundukları bilimsel makaleler yazdılar.
Kömür bazlı ark lambalarının ciddi dezavantajları vardı: çubuklar çok çabuk yandı, yanarken sürekli birbirlerine doğru hareket etmeleri gerekiyordu. Buna rağmen, birçok bilim adamı ark lambalarının iyileştirilmesi üzerinde çalışmaya devam etti, ancak ark lambalarının doğasında bulunan dezavantajlardan tamamen kurtulmayı başaramadılar.
Akkor lambalar
İlk akkor lambanın 1809'da bilim adamı Delarue tarafından yapıldığına inanılıyor; platin tel o lambadaki akkor gövde haline geldi. Lambanın pratik olmadığı ve kısa ömürlü olduğu ortaya çıktı, bu yüzden çabucak unutuldu. Akkor lambaların yaygın dağıtımındaki bir sonraki adım, 1874'te Rus mucit Lodygin tarafından alınan bir filament lamba patentiydi. Bu lamba, ince bir rotor karbon çubuğu şeklinde akkor gövdeli, boşaltılmış bir kaptan oluşuyordu. Ancak bu lamba, çok az pratik kullanım almasına rağmen hala mükemmel olmaktan çok uzaktı.
Bu, ünlü ve yetenekli Amerikalı mucit Edison'un 1870'lerin ortalarında sürece katılmasına kadar devam etti. Mucit, her zamanki kapsamı ile işe başladı. İplik için en uygun malzemeyi ararken, o sırada 100 bin dolar harcanan 6.000'den fazla farklı bileşik ve madde test edildi. Deneyler sonucunda, kömürleşmiş bambu liflerinden oluşan bir ipliğe yerleşti ve temelinde birkaç düzine lamba yaptı.
Ancak bambu filamanları kullanan lambaların üretimi çok pahalıydı, bu nedenle araştırmalar devam etti. Son versiyonda, akkor lamba şunlardan oluşuyordu: iki platin elektrot arasına karmaşık işlemlerle yapılan pamuk bazlı bir filamentin yerleştirildiği boşaltılmış bir cam kapak, tüm bunlar kontaklı bir tabana yerleştirildi. Bu tür lambaların üretimi çok karmaşık ve pahalıydı, bu da Edison'un birkaç on yıl boyunca onları üretmesini engellemedi.
Bunca zaman, Lodygin çalışmalarına devam etti, bu sayede 1890'larda refrakter metal filamentlerinin akkor gövdeler haline geldiği birkaç tür lamba icat etmeyi ve patentlemeyi başardı. 1906'da Amerikan General Electric şirketine bir tungsten filaman patenti sattı ve Amerika Birleşik Devletleri'nde titanyum, krom ve tungstenin elektrokimyasal üretimi için bir tesis kurdu. Satılan patent, tungstenin yüksek maliyeti nedeniyle sınırlı kullanıma sahiptir.
1909'da General Electric'ten vakum teknolojisi alanında uzman olan Irving Langmuir, şişelere ağır soy gazlar sokarak lambaların ömrünü uzatır. 1910'da tungsten filamenti, William D. Coolidge tarafından geliştirilmiş bir üretim yönteminin icadı sayesinde, diğer tüm filament türlerinin yerini almıştır. Akkor lambalar, bugüne kadar hayatta kalan pratikte yaygın olarak kullanılmaktadır.
